Ekran Süresi Çocukların Konuşma Becerilerini Nasıl Etkiler?

Tabletler, telefonlar, televizyonlar…

Bugünün çocukları teknolojiyle iç içe büyüyor. Peki bu dijital çağda ekran süresi dil gelişimini destekliyor mu, yoksa geciktiriyor mu?

Bu yazıda ekran kullanımının çocukların dil gelişimine etkilerini, hangi içeriklerin zararlı veya faydalı olabileceğini ve ebeveynlerin teknolojiyle sağlıklı denge kurması için stratejileri bulacaksınız.

📊 Araştırmalar Ne Diyor?

• 18 ay altı çocuklarda ekranla temas, dil gelişimini olumsuz etkiler.

• 2 yaş sonrası, doğru içerik ve ebeveyn etkileşimi ile ekranın destekleyici yanları olabilir.

• Pasif ekran izleme (arkada açık TV, yalnız izlenen videolar) dil gelişimi açısından zararlıdır.

⚠️ Aşırı Ekran Süresi Riskleri

• Kelime dağarcığında gecikme

• Anlama güçlüğü

• İfade edici dilin zayıflaması

• Sosyal etkileşimin azalması

• Davranışsal sorunlarda artış

✅ Ekran Kullanımı Ne Zaman Faydalı Olabilir?

• İçerik yaşa uygun, eğitici ve etkileşimli olduğunda

• Ebeveyn çocuğun yanında izleyip yorum yaptığında

• Süre sınırlı olduğunda

• Ekran sonrası oyun veya konuşmayla pekiştirildiğinde

🧒 Yaşa Göre Ekran Süresi Önerileri

Yaş                    Önerilen Süre

0–18 ay.             Ekran önerilmez (video görüşme hariç)

18–24 ay.           Ebeveynle birlikte, kısa süreli ve eğitici

2–5 yaş.             Günlük en fazla 1 saat, birlikte izlenmeli

6+ yaş.              Net zaman sınırları ve kaliteli içerik şart

🎯 Kaliteli İçerik Nasıl Seçilir?

Kaçınılması gereken içerikler:

• Hızlı sahne geçişleri

• Aşırı uyarıcı sesler

• Şiddet unsurları

Tercih edilmesi gereken içerikler:

• Gerçek yaşamla ilişkili

• Açık ve net dil içeren

• Etkileşimi teşvik eden

• Hikâye temelli ve ritmik

🧩 Teknolojiyi Dil Gelişimine Entegre Etme Önerileri

• Birlikte İzle – Birlikte Konuş: İzledikten sonra soru sorun.

• Ekran sonrası oyun: İzlenen sahneyi canlandırın.

• Yansıtıcı konuşma: “Sen olsaydın ne yapardın?” gibi sorular sorun.

🧘‍♀️ Ebeveynler İçin Teknoloji Denge Tüyoları

• Kitap okuma rutinini ekrana tercih edin.

• Günlük ekran süresini birlikte belirleyin.

• Ortak aile ekran planı oluşturun.

• Ekran öncesi/sonrası konuşma zamanı ayarlayın.

• “Hayır” yerine “Şimdi değil, sonra” gibi yumuşak ifadeler kullanın.

📣 Son Söz

Ekranlar, çocukları sessizleştirmek için değil; öğrenme ve iletişim becerilerini desteklemek için kullanılmalıdır.

Unutmayın: Dil ekranla değil, insanla gelişir. ❤️

📚 Kaynakça

• Jean Berko Gleason & Nan Bernstein Ratner (2022). The Development of Language

• AAP (2016). Media and Young Minds

• Christakis, D. A. (2009). The Effects of Fast-Paced Cartoons on Attention and Language Development

• TDKT (2023). Dil Gelişiminde Teknoloji Kullanımı Rehberi

💬 Çocuğunuzun dil gelişimini desteklemek için doğru adımı bugün atın.

Talkids uzmanlarımızla online görüşme planlamak için Terapistler sayfamızı ziyaret edin.